Emerytura górnicza jest świadczeniem emerytalnym wypłacanym przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych. Emerytura składa się z trzech głównych filarów, które określają jej wysokość. Są to przede wszystkim:

1. wysokość podstawy wymiaru;
2. wykazane okresy składkowe oraz okresy nieskładkowe wraz z okresami pracy górniczej;
3. wysokość kwoty bazowej obowiązującej w dniu złożenia wniosku lub przeliczenia świadczenia emerytalnego.

Kwota bazowa a emerytura górnicza

Kwota bazowa w emeryturze górniczej odpowiada za istotną część jej wysokości. Świadczenie emerytalne składa się z 24% kwoty bazowej obwiązującej w dniu złożenia wniosku oraz część ta nazywana jest częścią socjalną emerytury.

Przykład: przechodząc na emeryturę górniczą w maju 2020 roku świadczenie to w części socjalnej będzie wynosić: 4294,67 złotych (wysokość kwoty bazowej) x 24% = 1030,73 złotych.

Wyjaśnienie kwoty bazowej w emeryturze górniczej

Otóż, jeżeli górnik przechodził na emeryturę w maju 2000 roku, a następnie dokonał jej przeliczenia w maju 2018 (na przykład w oparciu o art. 110a lub art. 110) jego emerytura obliczona była z kwoty bazowej obowiązującej w 2000 roku, to jest część socjalna wynosiła 318,59 złotych. Natomiast po przeliczeniu część socjalna emerytury wzrosła do kwoty: 895,47 złotych. Powyższe wyliczenia wskazują na różnicę w wysokości: 576,88 złotych w samej części socjalnej świadczenia!

A to dopiero pierwszy powód dla którego warto przeliczyć emeryturę górniczą.

Okresy składkowe i nieskładkowe a emerytura górnicza

Na wysokość emerytury górniczej wpływ mają również okresy składkowe i nieskładkowe z całego okresu nauki oraz zatrudnienia w naszym życiu. Okresy przepracowane w przemyśle węglowym podlegają ponadto zastosowaniu przeliczników, które wpływają na wysokość emerytury.

Emerytura górnicza a okresy pracy górniczej

Zgodnie z treścią art. 51 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych:

1. Przy ustalaniu wysokości górniczych emerytur, o których mowa w art. 50a lub 50e, stosuje się, z zastrzeżeniem ust. 2, następujące przeliczniki:
1) 1,5 za każdy rok pracy górniczej wykonywanej pod ziemią stale i w pełnym wymiarze czasu pracy;
2) 1,8 za każdy rok pracy, o której mowa w art. 50d;
3) 1,4 za każdy rok pracy w pełnym wymiarze czasu pracy, o której mowa w art. 50c ust. 1 pkt 1-3 i 5-9, wykonywanej częściowo na powierzchni i częściowo pod ziemią;
4) 1,2 za każdy rok pracy, o której mowa w art. 50c ust. 1 pkt 4 i 5, wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy na odkrywce w kopalniach siarki i węgla brunatnego, w kopalniach otworowych siarki oraz w przedsiębiorstwach i innych podmiotach wykonujących roboty górnicze dla kopalń siarki i węgla brunatnego.
2. Przy ustalaniu wysokości górniczych emerytur łączny okres pracy obliczony z zastosowaniem przeliczników, o których mowa w ust. 1, uwzględnia się w wymiarze nie dłuższym niż 45 lat.

Pamiętaj! Przeliczniki stosuje się do ustalenia wysokości świadczenia emerytalnego, a nie do ustalenia prawa do jego przyznania. Nie myl przeliczników stosowanych do okresów pracy górniczej do pracy wykonywanej w wymiarze półtorakrotnym. Wymiar półtorakrotny uwzględnia się do ustalenia prawa, a nie do wysokości.

Zgodnie z treścią art. 51 ust. 2 ustawy emerytalnej Twój okres pracy górniczej z zastosowaniem przeliczników zostanie ograniczony do 45 lat czyli 540 miesięcy.

Podstawa wymiaru emerytury górniczej

Przeważającym przepisem regulującym sposób ustalania podstawy wymiaru świadczenia emerytalnego jest art. 15 ust. 1 i 6 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Podstawę wymiaru można ustalić na dwa sposoby:

1. z 10 kolejnych lat kalendarzowych wybranych z ostatnich 20 lat poprzedzających rok złożenia wniosku;
2. z 20 lat wybranych z pełnego okresu zatrudnienia.

1. Podstawę wymiaru emerytury i renty stanowi ustalona w sposób określony w ust. 4 i 5 przeciętna podstawa wymiaru składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe lub na ubezpieczenie społeczne na podstawie przepisów prawa polskiego w okresie kolejnych 10 lat kalendarzowych, wybranych przez zainteresowanego z ostatnich 20 lat kalendarzowych poprzedzających bezpośrednio rok, w którym zgłoszono wniosek o emeryturę lub rentę, z uwzględnieniem ust. 6 i art. 176.

6. Na wniosek ubezpieczonego podstawę wymiaru emerytury lub renty może stanowić ustalona w sposób określony w ust. 4 i 5 przeciętna podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie społeczne lub ubezpieczenia emerytalne i rentowe w okresie 20 lat kalendarzowych przypadających przed rokiem zgłoszenia wniosku, wybranych z całego okresu podlegania ubezpieczeniu.

Ograniczenie wskaźnika wysokości podstawy wymiaru do 250%

Zgodnie z treścią art. 15 ust. 5 ustawy emerytalnej wskaźnik wysokości podstawy wymiaru ogranicza się do 250%.

5. Wskaźnik wysokości podstawy wymiaru nie może być wyższy niż 250%.

Pamiętaj! Jeżeli z Twoich zarobków istnieje możliwość ustalenia wskaźnika wysokości podstawy wymiaru wyższego niż 250% Twoja emerytura i tak zostanie ograniczona. Ustalenie najwyższego WWPW może ograniczyć prawo do dalszych przeliczeń świadczenia emerytalnego.

Składkowe emerytury górniczej

Na podstawie powyższego można dość do wniosku, że emerytura górnicza jest świadczeniem, które składa się z wielu elementów mając wpływ na ostateczną wysokość wypłacanego przez organ rentowy świadczenia. Bez wątpienia każdy górnik powinien dążyć do ustalenia najwyższego możliwego świadczenia emerytalnego, choć zdarzają się przypadki, w których ograniczenie emerytury w pierwszych latach jej pobierania o niewielki procent może pozwolić na jej późniejsze przeliczenie powodując nierzadko wzrost o kilkaset złotych.

Podkreślenia wymaga również mnogość błędów ze strony Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w zakresie prawidłowego ustalenia okresów pracy górniczej i zakwalifikowania tych okresów do przeliczników, które odpowiadają za wysokość świadczenia emerytalnego (na przykład: zaliczenie okresów zatrudnienia w drużynie ratowniczej).

W przypadku dodatkowych pytań o emeryturę górniczą, ustalenie prawa do świadczenia albo obliczenia jej wysokości zapraszam do kontaktu